-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
Tüm Ayrıntılarıyla Unix İşletim Sistemi Nedir?
İşletim sistemi, bilgisayarların ana ve yan belleklerin en verimli biçimde kullanılması, çevre donanımla bilgisayar arasındaki iletişimin sağlanması, işlemlerin ve iş akışının yönetilmesi, dosya sistemlerinin oluşturulması ve yönetilmesi, çeşitli hizmet ve uygulama programlarının çalıştırılmasını sağlayan bir programlar topluluğu olarak tanımlanabilir.
Her işletim sisteminin doğal olarak bir tarihçesi var. Fakat hiçbiri UNIX kadar ilgi toplamamıştır. Çünkü diğer işletim sistemleri büyük çoğunlukla tek bir bilgisayar sistemine bağımlı olarak geliştirilmiştir. Donanım ömrünü tamamladığında doğal olarak işletim sistemi de devreden çıkıyordu. Bazı firmaların farklı modelleri arasında aynı işletim sisteminin devam ettiğinin görülmesine karşılık, farklı firmaların donanımlarında, kişisel bilgisayarlar hariç, aynı işletim sisteminin kullanıldığına rastlanmamıştır. UNIX işletim sisteminin bu denli tercih edilmesinin temel nedeni olarak, donanıma bağlı olarak, donanıma bağlı kalmaması ve bilgisayarlar arasında "taşınabilir" özelliklere sahip olması gösterilebilir.
Unix işletim sistemi, başlangıçta bir grup araştırmacının sadece belirli bir amacı için geliştirilmeye başlanmıştır. Bu amaç, yazılım geliştirilmesi için daha uygun ve daha iyi çevre koşullarının sağlanması idi. Aranılan işletim sistemi, özellikle çok karmaşık yapılı yazılımlarda, programcının gereksinimlerine cevap verebilecek tüm özellikleri kapsamalıydı.
Unix'in tarihçesi 1960'lı yılların sonunda Bell laboratuvarları programcılarından Ken Thompson'un çalışmalarıyla başlamıştır. Thompson ve arkadaşları, işletim sisteminin ilk tasarımını 1961 yılında Ken Thompson, Dennis Ritchie ve R.H. Canaday tafafından geliştirilmeye başlandı. Thompson daha çok kütük sistemi, Ritchie ise aygıt kütükleri ile uğraştı. Bu aşamada işletim sistemi birkaç kez denendi. Fakat kullanılmakta olan GE645 bilgisayarının laboratuvarlarda ömrünün tükenmesi üzerine çalışmalara son verildi.
1969'da Thompson "Uzay Yolculuğu" isimli bir proje geliştirdi. Projeyi önce Multics'de yazdı ve daha sonra GECOS işletim sistemi için Fortran diline çevirdi. Bu program güneş sisteminin hareketi, gezegenler ve ayın görüntüsünün elde edilebilmesi gibi bir çok işlemi yapabiliyordu. Buna rağmen, donanımın yeterince uygun olmaması ve yüksek maliyetler nedeiyle programın GECOS modeli başarısız olmuştur. Bunun üzerine Thompson, o günün koşullarında görüntüleme işlemlerinin kusursuz sayıldığı PDP-7 bilgisayarını kullanmaya başladı. Üzerinde çalışılan bilgisayar sistemi uzay yolculuğu programı için uygun bir donanım olmasına karşılık, gelişmiş programları destekleyebilecek güçte bir işletim sistemine sahip değildi. Thompson bu eksikliği gidermek üzere PDP-7 assembler'inde bir işetim sistemi yazmaya koyuldu. Ortaya çıkan işletim sistemi, "çoklu" değildi ve bu nedenle 1970 yılında Brian Kernighan tarafından "UNIX" olarak adlandırıldı.
PDP-7'nin UNIX işletim sisteminin günümüzdekilerden en önemli farkı, tanımlarının olmaması ve çalışılan dizin'e göre basit isimlerle her kütük isminin sisteme değişken olarak tanıtılmasıdır. Buna rağmen yapısal olarak günümüz UNIX'ine oldukça yakın olduğu söylenebilir.
UNIX işletim sistemi bu kez 1971'de Ritchie tarafından PDP-11 model bilgisayarları üzerinde geliştirildi. UNIX'in bu modeli, öncesine oranla daha kullanışlı idi.
UNIX'in başarısı, C programlama dilinin gelişimi ile oldukça yakın ilişkilidir. UNIX'in sonraki modelleri hep bu programlama diliyle yazımıştır. UNIX işletim sistemi başlangıçta assembler ile yazılmasına karşılık, daha sonra Thompson'un B dilinde ve 1973'de Ritche tarafından C dilinde yeniden yazılmıştır. Bu işletim sisteminin assembler dili dışında C ile yazılması, kuşkusuz UNIX'e, ana karakteristiğini oluşturan bazı özellikler kazandırmıştır. C programlama dili herhangi bir donanıma bağlı olmadığına göre C ile yazılan UNIX işletim sisteminin de donanıma bağlı olmayacağı olgusu ortaya çıktı. O halde UNIX sistemden sisteme taşınabilirdi.
1977'de PDP-11'e donanım olarak hiç benzemeyen Interdata 8/32 bilgisayar sistemlerinde UNIX denendi ve başarılı sonuçlar elde edildi.
UNIX 1977 yılına dek öncelikle üniversiteler ve araştırma kurumlarında kullanıldı. Ticari çevrelerde ise bir boşluk söz konusuydu. Bu dönmelerde Bell laboratuvarlarına sahip AT&T firmasının lisans kullanımı konusundaki tutumu ticari alandaki gelişimi engellemiştir. AT&T 1981 yılından itibaren yeni lisans koşullarını duyurduktan sonra UNIX, ticari alana da girmeye başladı. Birçok firma UNIX özellikleri ve lisansını kullanmaya başladı. UNIX'in bir ticari işletim sistemi olarak kabul görmesi ancak 1983 yılından sonra olmuştur.
UNIX işletim sisteminin kendine özgü bir mimarisi bulunmaktadır. Bu mimari yapısı içinde, UNIX'i oluşturan ana bölümler, dosya yapısı ve komutları uyum içinde çalışmaktadır.
UNIX işletim sisteminin en belirgin özelliklerinden biri, C programlama dili ile yazılmış olmasıdır. UNIX çekirdeği yaklşık olarak 10 bin satırlık C programlarından oluşmaktadır. Bunun dışında, 1000 satır ise assembler ile yazılmıştır. Assembler kodunun 200 satırı verimliliği artırmak, kalan 800 satırı ise donanım işlevlerini yerine getirmek üzere kullanılmaktadır. UNIX işletim sistemi üç ana bölümden oluşmaktadır.. Bunlar;
- çekirdek(kernel),
- kabuk(shell),
- programlar şeklindedir.
UNIX'i oluşturan bölümler birbiriyle karşılıklı etkileşim içinde çalışırlar. UNIX işletim sisteminin özünü çekirdek oluşturmaktadır. Çekirdek bilgisayara erişimi denetler, bilgisayarın belleğini yönetir, dosya sisteminin bakımını yapar ve kullanıcıar arasında bilgisayar kaynaklarının bölüşümünü sağlar.
UNIX'in kabuğu, kullanıcı ile iletim sistemi arasındaki bağlantıyı kurar. Kabuk bir "komut yorumlayıcısı" olarak da tanımlanabilir. Verilen komutları okur, yorumlar ve diğer programları çalıştırarak kütüklere erişebilecek veya çıktı sağlayabilecek biçime dönüştürür. Kabuk aynı zamanda güçlü bir programlama dili olarak görülebilir. C programlama diline benzer biçimde kabuk programları hazırlanarak çalıştırılabilir.
Kabuğun ana görevi, terminalden gelen komutları okuyarak yorumlamaktır. O halde, kullanıcı ile çekirdek arasındaki etkileşim kabuk aracılığıyla sağlanır. Bu sayede kullanıcı tüm UNIX komutlarıne erişebilir. İki ayrı kabuk kullanma olasılığı sağlanmıştır. Bunlardan birincisi, tüm UNIX sistemlerde kullanılabilen "Bourne Kabuğu" dur. Diğer ise "C Kabuğu" olarak bilinir.
UNIX işletim sistemi, AT&T firmasının Bell laboratuvarlarında, bir grup yazılımcın program geliştirme esnasında ortaya çıkan zorluklarına çare olmak üzere geşiştirilmeye başlanmış, kazandığı özellikler sayesinde, laboratuvarlardan çıkarak ticari uygulama alanlarına kadar yayılmıştır.
UNIX işletim sistemi, temel olarak çekirdek, kabuk ve programlardan oluşmaktadır. Çekirdek, sisteme erişimi denetler, belleği yönetir, dosya sisteminin bakımını yapar ve kullanıcılar arasında bilgisayar kaynaklarını bölüştürür. Kabuk ise, işletim sistemi ile kullanıcı arasındaki bağlantıyı sağlayan bir tür köprüdür.
Yazının çok fazla uzamaması adına bazı yerler yazılmamış olsa da onalrın özeti şu şekildedir: UNIX işletim sisteminde sıradan dosyalar, dizinler ve özel dosyalar tanımlanabilir. Sıradan dosyalar, karakter dizilerinden oluşur. Dizinler de bir tür dosya olarak bilinir. UNIX işletim sisteminde, bilgisayara bağlanan her birim, bir özel dosya biçiminde sisteme tanıtılır.
Her işletim sisteminde olduğu gibi, UNIX işletim sisteminin de birçok komutu bulunmaktadır Kullanıcı, bu komutlar yardımııyla bilgisayar kaynaklarına ulaşabilir.
Linux Başlığı Altındaki İçerikler